jeudi 29 janvier 2009
MBÉN NJOMBONGO
MBÉN NJOMBONGO
I mbén MBU ini yon i nti mut niñ, yon i ntimbis yaga nye ngwélés i pes mbén béba ni nyemb. I mbén ini i nla boñ i nson unu ni i njel ini le minsôn mi mbombop bé, minsôn mi tabé béba to béba i tabé ikété minsôn. Mbagi nôgôs i tabé ikété minsôn inyule Hilôlômbi nyen a bi heg mut ni minsôn. Yom man mee a nlama yéñ yon i yéle sômbôl mbén NJOMBONGO i yon ikété yé, a yi tééda minsôn nwé inyu i ti Hilôlômbi bibégés ni lipém bi kôli ni nye. Jon a man mee, u nlama niñ ni pék inyu i gwélél mambén ma Hilôlômbi. U ôm bañ minsôn nwoñ nsohi ibale u mbôk mbén. U yi le hana i nkoñ biték nyen u niñ ni bôt boñ ba libôk. Maboñog moñ mon ma boñ we le u bana niñ boga. Ha ni nyen Hilôlômbi a yi le u yé toi man wé, le u nhiôm bé kingéda béba ndik kingéda Mbu.
Yaônde, 14 kondoñ 2009
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
LIBÔN JAM
LIBÔN JAM
Di nla kobol i bug ini ni kal le hala a yé jam mut a nkak le a gabôñôl mut numpe tole a gabôñôl nyemede. Jon u nog le, u yip nyo, u unda bé masoñ. Hala wee ibale bo u nha i ñem le u mboñ jam, u timbis habañ ñem ni mbus. U nlama yônôs likak joñ. Inyule ba nyil banga mut ingéda a nyônôs i jam a mbôn. U ba bañ mut a nsañ minsañ mi ngôdô hala wee wañ mut, lélés mut, hitégéé, hijébjép i ke ni bisu. Jon nyo u tabé hot le u kéi u keyei. Inyu hala nyen u pala bañ yibil nyo woñ i pot ndi ki maboñog moñ ma noñ bé tigale u nimis i lel i jam u mbôn. Jon u nog le, likañ li nola bé, ndigi bikila. U nogog ki le, hinuni hi ngwiina makôô, mut a ngwiina i nyo.
Yom di nyi, yo ini le, Hilôlômbi a nyônôs likak jé. U gwélél mambén méé inyule Hilôlômbi a nyônôs makak a bi bôn.
Yaônde, 24 kondoñ 2009
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
MUT A NKE BÉ YAG MBOMBOG MOO NSO
MUT A NKE BÉ YAG MBOMBOG MOO NSO
Ingéda bôt ba kôba, mbombog a bé mut nu loñ i ntep le a kena yo. Bôt ba kôba ba bé yi bé jam li mahisna. Hala wee mut a bé saa bé tas kikii di nyi yo i len ini.
Kikii mbombog a bi teba inyu i kena loñ yé, jon a nlama bana bigwel moo. Bigwel moo bini, bôt ba loñ bon ba nti mbombog i yom ba gwé. Ingéda u nke i tehe mbombog inyu i unda nye le u gwééne nye mahoñol malam, ha nyen u nkena nye i yom u gwé. Hala a ñéba le u nti tel i mbombog mahee ni loñ i mee. Ingéda u nkena mut yom, wee u hoñlak nye ibôdôl ngôôba i yom i. Hala a ñunda le u hoñlak nye, le a gwé mahee inyu yoñ. Mbombog a ngwélél bigwel moo bini inyu i hôla bôt ba liyep ni inyu lipém li loñ. Hala wee mbombog a ngwés loñ mee yak loñ mee i ngwés mbombog. Jon mbén loñ mee i nkal le, mut a nkit bé mbombog hop ndi to i pénda nye ndi mbombog a bé ke bé nkoda, to bitembee to ngama. Mbombog a bé mut a mboñ mam ni telep sép. Hala a nlona nsañ, liyi manyii ni mahol ma loñ mee. Jon u nog le, ba nkés bé mbog i ngii mbog. Hala wee u bégés bañ libam li mambén ma loñ ipe. I mut a mbégés bé mbog yé to a yé mut a gwé bigwel moo, a yé mut a nyét bé. A yé mut bôt ba nyan. B’a man mee a ngwés loñ mee ?
Bitel bipe bi yé i loñ mee kikii bo ntôô mut. Bôt ba kôba ba bé ke bé yak ntôô mut moo nso to yag mañ mut.
Ingéda mut a nke bé yak mbombog moo nso, hala wee a ngwés loñ yé, hala wee a yé mut mahol, mut suhul nyuu.
Masoda ni nu a nkil i kokok.
Yaônde, 01 libui li ñyéé 2008
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
NGINDA HIBEE HI I JEK BATÖLE
NGINDA HIBEE HI I JEK BATÖLE
Di nla kobol i ngén ini ni kal le mut a nla bé yémbél Hilôlômbi ibale bo u nti nye mam moñ inyule Hilôlômbi a yé Bayemlikok.
Ingéda u nti Hilôlômbi mam moñ wee u neebe i nigbene i tôl yé, wee u nkit le u nti Hilôlômbi bibégés. Libégés Hilôlômbi li yé i ti nye makak. Inyule hala a yé pil. Nyen a bi pémés bôt ba kôba i Ngog Lituba. A unda bo gwéha yé ni i njel ini le nye a nyônôs makak méé jon a yé Kimaltjai. Ndi a man mee makak moñ inyu Hilôlômbi u nyônôs mo ? Bôt ba kôba ba bi bot liada ni Hilôlômbi. Ba neebe i niñ ni mambén ma Hilôlômbi. Mbén bisu yon i yé le, u je bañ bijek, u nyo bañ maog ma loñ i ane we tigale u yila nkol i loñ i. Mbén yôhne ibaa yon i yé le, a man mee u uñul bañ biték gwoñ mut a tabé man mee. Mbén yôhne iaa yon i yé le, munlôm a haba bañ mbod muda yak muda a haba bañ mbod munlôm. U añle hikii man mee ni bayina boñ minson mi Hilôlômbi. U bana suhul nyuu. U yéñ yi ni pék Batuupék. U yi ti Hilôlômbi mayéga inyu bilonge bi mam a mbôñôl we. U hôya bañ masoohee ma Hilôlômbi mon ma yé le :
A nwet wem Hilôlômbi ,
Me mbat we nwéhél inyu maboñog mem, mahoñol mem ni bipôdôl gwem bibe,
Me nsoohe we le, u ti me ngui i yi gwélél mambén moñ ni i yi bog mam,
U kôm bañ me mbus tiga le me yôm, me yila nkol, me yi habé niñ i kunde inyu i sal memede ni i ti we bibégés ni lipém bi kôli ni we,
U ti me yi ni pék yosôna kikii sõmbôl yoñ inyu i boñ le,me yi le , wetama nyen u yé Hilôlômbi, liaa jem.
Yaônde, 25 libui li ñyéé 2008
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
Di nla kobol i ngén ini ni kal le mut a nla bé yémbél Hilôlômbi ibale bo u nti nye mam moñ inyule Hilôlômbi a yé Bayemlikok.
Ingéda u nti Hilôlômbi mam moñ wee u neebe i nigbene i tôl yé, wee u nkit le u nti Hilôlômbi bibégés. Libégés Hilôlômbi li yé i ti nye makak. Inyule hala a yé pil. Nyen a bi pémés bôt ba kôba i Ngog Lituba. A unda bo gwéha yé ni i njel ini le nye a nyônôs makak méé jon a yé Kimaltjai. Ndi a man mee makak moñ inyu Hilôlômbi u nyônôs mo ? Bôt ba kôba ba bi bot liada ni Hilôlômbi. Ba neebe i niñ ni mambén ma Hilôlômbi. Mbén bisu yon i yé le, u je bañ bijek, u nyo bañ maog ma loñ i ane we tigale u yila nkol i loñ i. Mbén yôhne ibaa yon i yé le, a man mee u uñul bañ biték gwoñ mut a tabé man mee. Mbén yôhne iaa yon i yé le, munlôm a haba bañ mbod muda yak muda a haba bañ mbod munlôm. U añle hikii man mee ni bayina boñ minson mi Hilôlômbi. U bana suhul nyuu. U yéñ yi ni pék Batuupék. U yi ti Hilôlômbi mayéga inyu bilonge bi mam a mbôñôl we. U hôya bañ masoohee ma Hilôlômbi mon ma yé le :
A nwet wem Hilôlômbi ,
Me mbat we nwéhél inyu maboñog mem, mahoñol mem ni bipôdôl gwem bibe,
Me nsoohe we le, u ti me ngui i yi gwélél mambén moñ ni i yi bog mam,
U kôm bañ me mbus tiga le me yôm, me yila nkol, me yi habé niñ i kunde inyu i sal memede ni i ti we bibégés ni lipém bi kôli ni we,
U ti me yi ni pék yosôna kikii sõmbôl yoñ inyu i boñ le,me yi le , wetama nyen u yé Hilôlômbi, liaa jem.
Yaônde, 25 libui li ñyéé 2008
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
MODOP
MODOP
Di nla kobol i bug ini ni kal le hala a yé mut a nyén nwee ikété liyot. Hala a yé ki mut a gwé libak li nwet a tabé maséé, mut a yé ngoo le a gwé bé bigwel moo, mut nu mandutu ma ñyuu i ke ni bisu.
Man mee a yodop i len ini inyule a mbôk mbén Hilôlômbi ni i njel ini le a nyo maog ni je bijek bi biloñ bi ñane nye. Jon man mee a nyila kol maog, jon bonge ba mbégés habé bagwal bap, bakiya ba nnôgôl habé banyôgôl bap. Mu i njel i nyen bonge ba ntehe bagwal bap hindi nso inyule ba mpot niñ bagwal bap i kel majôna. Ingéda u yé nkol mut, nwet woñ a nkal we i yom u nlama boñ ndi nye ingéda i nlélém jam u mpémél nye, a mboñ bé kikii a nkal i nkol wé. Jon man mee a nyi habé manyii, nseñ i loñ mee, ngôô inyu maaisañ, nseñ i boñ jam ntôñ ni maaisañ, nseñ matila i ke ni bisu. Yôi nyen a kal Njé, nye a Njé ké béñba, ibale u mbéñba bé, kindba.
Mut a nlama bé modop inyule mandutu ma sôli ikété mahak. Hala wee niñ i yé yi ni sañ. Mut a nlama yéñ ndi a léba. Mut a nlama sélés boña wé inyu i boñ le a niñ longe. Jon u nog le liyot li net bé nkaa. Hala wee liyot li mboñ le su woñ i nene bé lam, liyot li ôbôs libag joñ li minyaô. Inyu i boñ le u modop bañ, u nlama ba mut bôt. Mam ma niñ ma ntinde we le u kônde bana yi ni pék. Jon u nlama tila ni añ. Niñ i bi lo lelaa ? Lelaa i nyodi litjee i ke i kôp ? Kii yé kiñ-ñem ? Inyu kii di nla bé ba bahoma ibaa i nlélém ngéda ? Libag li ngéda li yé lelaa? Hee mahoñol més ma nlôl ? Kii i boñ le mut a yé tôbôtôbô ? B’a ngim yom i yé le ngéda ? B’a i yaani a bi tagbe ni i yaani nu a nlo (likee) bi yé nlélém ? B’a mbog bôt ba niñil i yé jomb ? Inyu kii ngim yom i yé i lel yanga yom ? B’a ngii ni hisi bipe bi yé?
Mut a nlama bé modop tigale a yi bé nseñ i niñ. A ba bé ngwélés.
Yaônde, 20 libui li ñyéé 2008
Nkam Pondi Pondi
HEE U NYÉÑ BANGA MAHÔLA
HEE U NYÉÑ BANGA MAHÔLA ?
Ingéda bôt ba kôba ba bé ke ngwéé i gwét, ba bi ke ba solop i Ngog Lituba. Ngim ikété yap i ti mahoñol le ba lek hosi mis ni bôdôl, ba bôdlak ki bakilhosi ñem lakii ba yé limut likeñi. Bape ikété yap ba ti mahoñol le ba kee liemb inyu i yémbél bihosi ni bakilhosi. Bape ki ba soohe Hilôlômbi le a kéés ba ba nkéés loñ mee, a jôs ba ba njôs man mee. Inyule bakilhosi ba yé bôt ba binam yag hosi ki i yé ndik minsôn. Inyule i sés njok bé yon i tuga njok i je i wom. Ha nyen Hilôlômbi a nog masoohe ma bôt ba kôba ni bo ba yémbél i bôt ba ba jôs bo gwét. Ni bo ba kit le ba ga bagla bé ni Hilôlômbi. Jon Hilôlômbi a bi ti bo yi ni pék le ba ôô bisélél gwap le ba ba ngwélés, a ti bo yi ni pék le ba sal bijek gwap le ba ba kunde, a ti bo yi ni pék le ba bana nko le ba tééda mambén ma Hilôlômbi ni le man mee a gwés loñ mee.
U yé u nimil bikai, u nigne makoñ i e keñi. Hilôlômbi nyen a yé banga mahôla. U bégés nye ikété ngandag bôt. U ti nye mayéga ikété likoda likeñi.
Yaônde, 18 kondoñ 2009
Nkam PONDI PONDI
http://antoinepondipondi.blogspot.com
vendredi 2 janvier 2009
MODOP
MODOP
Di nla kobol i bug ini ni kal le hala a yé mut a nyén nwee ikété liyot. Hala a yé ki mut a gwé libak li nwet a tabé maséé, mut a yé ngoo le a gwé bé bigwel moo, mut nu mandutu ma ñyuu i ke ni bisu.
Man mee a yodop i len ini inyule a mbôk mbén Hilôlômbi ni i njel ini le a nyo maog ni je bijek bi biloñ bi ñane nye. Jon man mee a nyila kol maog, jon bonge ba mbégés habé bagwal bap, bakiya ba nnôgôl habé banyôgôl bap. Mu i njel i nyen bonge ba ntehe bagwal bap hindi nso inyule ba mpot niñ bagwal bap i kel majôna. Ingéda u yé nkol mut, nwet woñ a nkal we i yom u nlama boñ ndi nye ingéda i nlélém jam u mpémél nye, a mboñ bé kikii a nkal i nkol wé. Jon man mee a nyi habé manyii, nseñ i loñ mee, ngôô inyu maaisañ, nseñ i boñ jam ntôñ ni maaisañ, nseñ matila i ke ni bisu. Yôi nyen a kal Njé, nye a Njé ké béñba, ibale u mbéñba bé, kindba.
Mut a nlama bé modop inyule mandutu ma sôli ikété mahak. Hala wee niñ i yé yi ni sañ. Mut a nlama yéñ ndi a léba. Mut a nlama sélés boña wé inyu i boñ le a niñ longe. Jon u nog le liyot li net bé nkaa. Hala wee liyot li mboñ le su woñ i nene bé lam, liyot li ôbôs libag joñ li minyaô. Inyu i boñ le u modop bañ, u nlama ba mut bôt. Mam ma niñ ma ntinde we le u kônde bana yi ni pék. Jon u nlama tila ni añ. Niñ i bi lo lelaa ? Lelaa i nyodi litjee i ke i kôp ? Kii yé kiñ-ñem ? Inyu kii di nla bé ba bahoma ibaa i nlélém ngéda ? Libag li ngéda li yé lelaa? Hee mahoñol més ma nlôl ? Kii i boñ le mut a yé tôbôtôbô ? B’a ngim yom i yé le ngéda ? B’a i yaani a bi tagbe ni i yaani nu a nlo (likee) bi yé nlélém ? B’a mbog bôt ba niñil i yé jomb ? Inyu kii ngim yom i yé i lel yanga yom ? B’a ngii ni hisi bipe bi yé?
Mut a nlama bé modop tigale a yi bé nseñ i niñ. A ba bé ngwélés.
Yaônde, 20 libui li ñyéé 2008
Nkam Pondi Pondi
NGINDA HIBEE HI I JEK BATÖLE
NGINDA HIBEE HI I JEK BATÖLE
Di nla kobol i ngén ini ni kal le mut a nla bé yémbél Hilôlômbi ibale bo u nti nye mam moñ inyule Hilôlômbi a yé Bayemlikok.
Ingéda u nti Hilôlômbi mam moñ wee u neebe i nigbene i tôl yé, wee u nkit le u nti Hilôlômbi bibégés. Libégés Hilôlômbi li yé i ti nye makak. Inyule hala a yé pil. Nyen a bi pémés bôt ba kôba i Ngog Lituba. A unda bo gwéha yé ni i njel ini le nye a nyônôs makak méé jon a yé Kimaltjai. Ndi a man mee makak moñ inyu Hilôlômbi u nyônôs mo ? Bôt ba kôba ba bi bot liada ni Hilôlômbi. Ba neebe i niñ ni mambén ma Hilôlômbi. Mbén bisu yon i yé le, u je bañ bijek, u nyo bañ maog ma loñ i ane we tigale u yila nkol i loñ i. Mbén yôhne ibaa yon i yé le, a man mee u uñul bañ biték gwoñ mut a tabé man mee. Mbén yôhne iaa yon i yé le, munlôm a haba bañ mbod muda yak muda a haba bañ mbod munlôm. U añle hikii man mee ni bayina boñ minson mi Hilôlômbi. U bana suhul nyuu. U yéñ yi ni pék Batuupék. U yi ti Hilôlômbi mayéga inyu bilonge bi mam a mbôñôl we. U hôya bañ masoohee ma Hilôlômbi mon ma yé le :
A nwet wem Hilôlômbi ,
Me mbat we nwéhél inyu maboñog me, mahoñol mem ni bipôdôl gwem bibe,
Me nsoohe we le, u ti me ngui i yi gwélél mambén moñ ni i yi bog mam,
U kôm bañ me mbus tiga le me yôm, me yila nkol, me yi habé niñ i kunde inyu i sal memede ni i ti we bibégés ni lipém bi kôli ni we,
U ti me yi ni pék yosôna kikii sõmbôl yoñ inyu i boñ le,me yi le , wetama nyen u yé Hilôlômbi, liaa jem.
Yaônde, 25 libui li ñyéé 2008
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
Inscription à :
Articles (Atom)