NSINGA MAPUBI
Mapubi ma nke ngwéé ngandag. Ngwéé i mapubi i nyiba. Ngwéé i mapubi i yé 300 000 km/s. Bindoñ bi mapubi bi mpam ngim jomb. Hikii jomb li gwé ngim lék i, i nuk noñnaga ni nañ liké li ndoñ.
Jon mut a mbañ nsinga i mbôô kikii léman, tômblô, pôs i ke ni bisu. I nsinga yom i mbôô kikii léman, yon ba ngwélél inyule i nwas bé linyuma to hop le bi pam tole bi nyaanda i ke ni bisu.
Nsinga mapubi i yé mbañag ni yom i mbôô kikii léman. I nsinga mapubi ini won i nkena mapubi hala wee mapubi ma nke munu ikété i nsinga ini.
Nsinga mapubi i nhôla le bitidii bi nkuu bitidii bi pala ke, bi nene longe, le hop u pam longe i nkuu bitidii ni i nkuu mahop, le we ni mut ni añal longe to hee u yé ni nsinga i woo i ke ni bisu.
Ibale bo ndi nsinga mapubi i nla bana ngandag njanjat i nti mapubi ma nene nlélém, u nla gwélél i nsinga mapubi ini mangaa, i ingil, i njômbi,i yi mbogog i niñ, matibla ma ngim makon kikii bo likan jis, likan ngim njok suguu i gwélél i muda, i boña mut i ke ni bisu.
Yaônde, 16 maye sép 2008
Nkam PONDI PONDI
vendredi 28 novembre 2008
nko
NKO
Bôt ba kôba ba bé yi i yom ini le nko. Nko i Ngé i bé ngim hma Bangéngé ba bé tééda gwom gwap, bisélél gwap, matiñ map i ke ni bisu.
Jon nko i yé ngim homa tole ngim ndap mut tole loñ i ntééda bikaat gwé, bitidii gwé, hop wé, matiñ mé, mambén mé, matila mé i ke ni bisu.
Nko i nseñ wé i yé le mut tole loñ tole tison, tole mbai tole nkom i huu, tole ngomin, tole ingil tole ntôñ i nimis bañ yi ni pék yé, mahoñol mé, ñañ wé i ke ni bisu.
I mut tole i loñ i gwé bé nko i nla bé hol inyule nko i nhôla bôt i yi i mam ma bi tagbe, i mam ma bi gwéla i ke ni bisu.
Jon u tééda le, nko i yé kikii boña inyu loñ ni inyu mut. I loñ i yé ngwélés yag i mut a yé ngwélés, a nla bé niñ ngi-nko.
Yaônde, 09 maye sép 2008
Nkam PONDI PONDI
Bôt ba kôba ba bé yi i yom ini le nko. Nko i Ngé i bé ngim hma Bangéngé ba bé tééda gwom gwap, bisélél gwap, matiñ map i ke ni bisu.
Jon nko i yé ngim homa tole ngim ndap mut tole loñ i ntééda bikaat gwé, bitidii gwé, hop wé, matiñ mé, mambén mé, matila mé i ke ni bisu.
Nko i nseñ wé i yé le mut tole loñ tole tison, tole mbai tole nkom i huu, tole ngomin, tole ingil tole ntôñ i nimis bañ yi ni pék yé, mahoñol mé, ñañ wé i ke ni bisu.
I mut tole i loñ i gwé bé nko i nla bé hol inyule nko i nhôla bôt i yi i mam ma bi tagbe, i mam ma bi gwéla i ke ni bisu.
Jon u tééda le, nko i yé kikii boña inyu loñ ni inyu mut. I loñ i yé ngwélés yag i mut a yé ngwélés, a nla bé niñ ngi-nko.
Yaônde, 09 maye sép 2008
Nkam PONDI PONDI
nkana
NKANA A NYOGOP BÉ, IBALE A NTILA BÉ, A ÑAÑ
I bug ini le nyogop i nlôl i bug ini le yôgi. Hala wee ibale mut a yé nhat mut, a nyéñ habé jam jo kii jo, inyu yé a ma bol.
Matila ma nhôla mut le a nlôôs mahoñol mé, yi yé ni pék yé i bôt ba ñañ nye len ni i bet ba añ matila mé i mbus nyemb yé. Jon u nog le, hop u ntagbe, matila ma nyégle.
Ingéda mut a ñañ, a nkônde bana yi ni pék. Jon u nog le, yi i ngi kônde i nteg bé mal. Ingéda u ntila ndi u añag u nyila ngwélés. Nlélém inyu loñ yoñ.
Mut a nigil ni sal ngim yé niñ yosôna. Ibale bo a ntila bé hop wé tole a ñañ bé wo, a nyin. Yak loñ i nyiñ. A nyi habé ôô bisélél gwé, a nsal habé bijek gwé ni nuñul gwo ni nkoñ isi, a mbañ habé bee gwé i ke ni bisu. A nyi habé nseñ i manyii. Jon man mee a mbôdôl nuñul biték gwé mut a tabé man mee, munlôm a mbôdôl haba mbod muda yak muda a mbôdôl haba mbod munlôm, man mee a mbôdôl je bijek ni nyo maog ma loñ i ane nye, a ntjél liada li bôt ba kôba ni Hilôlômbi, a ntjél bégés mambén ma loñ mee, a njôp i njel bitek, a mpot habé hop wé i ligwéyag, a nsehla ingéda ba ntég bijek ni maog i téblé i ke ni bisu.
A man mee inyu kii u gwé habé suhul nyuu ? Inyu kii u ntila bé ? Inyu kii u ñañ bé ? Inyu kii u nim litén joñ ni mboda yoñ yi yoñ ni pék yoñ ? Inyu kii man mee a ñañ bé lipep li manwin hikii kel ? Ngim kaat hikii sôñ ? Inyu kii man mee a nyila mut njagi ? Inyu kii man mee a ta habé mut mban ? Inyu kii man mee a ntéd libind jé nyemede ? Inyu kii man mee a nyi habé wonyuu ingéda a mbep boñ ngim jam ? Inyu kii man mee a gwé habé yi ni pék yosôna ?
Yaônde, 26 biôôm 2008
Nkam PONDI PONDI
I bug ini le nyogop i nlôl i bug ini le yôgi. Hala wee ibale mut a yé nhat mut, a nyéñ habé jam jo kii jo, inyu yé a ma bol.
Matila ma nhôla mut le a nlôôs mahoñol mé, yi yé ni pék yé i bôt ba ñañ nye len ni i bet ba añ matila mé i mbus nyemb yé. Jon u nog le, hop u ntagbe, matila ma nyégle.
Ingéda mut a ñañ, a nkônde bana yi ni pék. Jon u nog le, yi i ngi kônde i nteg bé mal. Ingéda u ntila ndi u añag u nyila ngwélés. Nlélém inyu loñ yoñ.
Mut a nigil ni sal ngim yé niñ yosôna. Ibale bo a ntila bé hop wé tole a ñañ bé wo, a nyin. Yak loñ i nyiñ. A nyi habé ôô bisélél gwé, a nsal habé bijek gwé ni nuñul gwo ni nkoñ isi, a mbañ habé bee gwé i ke ni bisu. A nyi habé nseñ i manyii. Jon man mee a mbôdôl nuñul biték gwé mut a tabé man mee, munlôm a mbôdôl haba mbod muda yak muda a mbôdôl haba mbod munlôm, man mee a mbôdôl je bijek ni nyo maog ma loñ i ane nye, a ntjél liada li bôt ba kôba ni Hilôlômbi, a ntjél bégés mambén ma loñ mee, a njôp i njel bitek, a mpot habé hop wé i ligwéyag, a nsehla ingéda ba ntég bijek ni maog i téblé i ke ni bisu.
A man mee inyu kii u gwé habé suhul nyuu ? Inyu kii u ntila bé ? Inyu kii u ñañ bé ? Inyu kii u nim litén joñ ni mboda yoñ yi yoñ ni pék yoñ ? Inyu kii man mee a ñañ bé lipep li manwin hikii kel ? Ngim kaat hikii sôñ ? Inyu kii man mee a nyila mut njagi ? Inyu kii man mee a ta habé mut mban ? Inyu kii man mee a ntéd libind jé nyemede ? Inyu kii man mee a nyi habé wonyuu ingéda a mbep boñ ngim jam ? Inyu kii man mee a gwé habé yi ni pék yosôna ?
Yaônde, 26 biôôm 2008
Nkam PONDI PONDI
lingwan
LINGWAÑ LI WIM LI MAPANGA MA MONI
Lingwañ li wim li yé ngim likot masangô i nneebe bôt ba yé bet lihat li bañ, hala wee bôt ba ba gwé bigwelmoo, bikei bi nson, ligwañ li hisi ni i gwom bi nla niñis mut.
Likot masangô nseñ wé i yé i le, hikii mut a laa yônôs ngôñ yé ni i gwom bi yé nye nseñ inyu niñ yé, le mut nyekinye a yep bañ ni jis li mbôngôô ni i hôla loñ, le i ba soso loñ.
Hikuu hi moni hon i nhôla mut tole ngim bôt le ba nuñul moni, moni batjañtjañ, péba moni ni moni mapep. Hikuu hi moni hi nla sal i ngandag biloñ.
Mapanga ma moni nson wé i yé i kôhna moni, i pôôs moni, i yoñ yéñe, i hôla bôt i somb moni ni i nuñul moni mapep ma nyunga i bôm i bigwelmoo i ke ni bisu.
Ndi inyu i boñ le, lingwañ li wim li mapanga ma moni i sal nson wé longe, i nsômbla le mbañ won i kennga nye, ndi nye a noñog i mbus. Mbañ nyen a nlama bañ moni. Tigale lingwañ li wim li mapanga ma moni i kahal pôôs bôt moni mi ba nla bé saa inyule bibep bi nkola bé. Hanyen dikuu di moni di nla habé pôôs bôt moni, to dikuu di moni dipe. Di nla habé tihmbe moni bôt ba ntééda to pôôs i bôt ba gwé bi ingil moni i ke ni bisu. Hanyen u nog le koñ i lôla a njôp i loñ tole biloñ inyule dikuu di moni di nsot, moni a nnene habé, liyep li nla noñ ibale bo sañ i njuba bé inyu i kéñ le ligwañ li wim li mapanga ma moni ma kuuna bañ likot masangô.
Ngomin loñ tole bangomin ba biloñ ba nlama tat ni mambén le lingwañ li wim li mapanga ma moni bé jon li nlama kit to sal to laa ndi li nlama bégés mambén noñnaga ni i pôôs moni, litééda moni i ke ni bisu. Jon u nog le, nwet mbai a yé a kee, biboboñ bi yégle bi ntôp. Mu i njel i nyen u nog le, balôm ba kôp ibaa, ba ñoñ bé mbai yada. Jon bakena dikuu di moni ibale bo ba mbep sal, ba kôli ni kokse.
Yaônde, 19 biôôm 2008
Nkam PONDI PONDI
Lingwañ li wim li yé ngim likot masangô i nneebe bôt ba yé bet lihat li bañ, hala wee bôt ba ba gwé bigwelmoo, bikei bi nson, ligwañ li hisi ni i gwom bi nla niñis mut.
Likot masangô nseñ wé i yé i le, hikii mut a laa yônôs ngôñ yé ni i gwom bi yé nye nseñ inyu niñ yé, le mut nyekinye a yep bañ ni jis li mbôngôô ni i hôla loñ, le i ba soso loñ.
Hikuu hi moni hon i nhôla mut tole ngim bôt le ba nuñul moni, moni batjañtjañ, péba moni ni moni mapep. Hikuu hi moni hi nla sal i ngandag biloñ.
Mapanga ma moni nson wé i yé i kôhna moni, i pôôs moni, i yoñ yéñe, i hôla bôt i somb moni ni i nuñul moni mapep ma nyunga i bôm i bigwelmoo i ke ni bisu.
Ndi inyu i boñ le, lingwañ li wim li mapanga ma moni i sal nson wé longe, i nsômbla le mbañ won i kennga nye, ndi nye a noñog i mbus. Mbañ nyen a nlama bañ moni. Tigale lingwañ li wim li mapanga ma moni i kahal pôôs bôt moni mi ba nla bé saa inyule bibep bi nkola bé. Hanyen dikuu di moni di nla habé pôôs bôt moni, to dikuu di moni dipe. Di nla habé tihmbe moni bôt ba ntééda to pôôs i bôt ba gwé bi ingil moni i ke ni bisu. Hanyen u nog le koñ i lôla a njôp i loñ tole biloñ inyule dikuu di moni di nsot, moni a nnene habé, liyep li nla noñ ibale bo sañ i njuba bé inyu i kéñ le ligwañ li wim li mapanga ma moni ma kuuna bañ likot masangô.
Ngomin loñ tole bangomin ba biloñ ba nlama tat ni mambén le lingwañ li wim li mapanga ma moni bé jon li nlama kit to sal to laa ndi li nlama bégés mambén noñnaga ni i pôôs moni, litééda moni i ke ni bisu. Jon u nog le, nwet mbai a yé a kee, biboboñ bi yégle bi ntôp. Mu i njel i nyen u nog le, balôm ba kôp ibaa, ba ñoñ bé mbai yada. Jon bakena dikuu di moni ibale bo ba mbep sal, ba kôli ni kokse.
Yaônde, 19 biôôm 2008
Nkam PONDI PONDI
vendredi 7 novembre 2008
MAHOÑOL MA NWEE
Di nla kobol i bug ini le hoñol ni kal le hala a yé jam li nlôl mut i boña wé. Hala a yé mam ma ntagbe i ñem i mut le, a nla tééda tole a nla tiimba nog ngim yom ndi to nlômbi yi a bi yi ngim yom.
Di nla kobol i bug ini le mahoñol ma nwee ni kal le hala a mbat mut le a bana soso yi ni ngandag soñnda kikii ihéga inyu i yi kii i ngwal mahoñol ma mut, inyu kii ngim yom i yé i lel le yanga yom ? Kii i mboñ le mut a yé tôbôtô ? Ane i nlôl hee ? Niñ i nlôl hee ? Njee a mbot Nheg ? Maliga ma sôli hee ? B'a mut a mmal i nyemb ? i ke ni bisu.
Yom di nyi, yo ini le, pék yon i yé mut. Jon inyu i lôôs mahoñol moñ, u nlama bana longe soñnda. U nlama tibil hoñol mam ma kôba ni kwañ i yi nseñ lingwélés. Inyu i lôôs mahoñol moñ, u nlama yi gwélél bibug bi mpam i nyo woñ le mut a nog we. Jon u nog le kidig tôl i nlôk mut. Ingéda mut a nyéñ mahol a nyôs nyuu i nson hala wee a mbégés ngeñ, a nsaa babôñôl bé, a tabé nkol maog to nkol siga to nkol i je bijek, to nkol bôda i ke ni bisu. Mut mahol a nyi semba makon. Jon u tééda le, u noñog hikwe, u nlep pa ni makoñ. Hala wee sal.
Yaônde, 05 maye sép 2008
Nkam PONDI PONDI
Di nla kobol i bug ini le hoñol ni kal le hala a yé jam li nlôl mut i boña wé. Hala a yé mam ma ntagbe i ñem i mut le, a nla tééda tole a nla tiimba nog ngim yom ndi to nlômbi yi a bi yi ngim yom.
Di nla kobol i bug ini le mahoñol ma nwee ni kal le hala a mbat mut le a bana soso yi ni ngandag soñnda kikii ihéga inyu i yi kii i ngwal mahoñol ma mut, inyu kii ngim yom i yé i lel le yanga yom ? Kii i mboñ le mut a yé tôbôtô ? Ane i nlôl hee ? Niñ i nlôl hee ? Njee a mbot Nheg ? Maliga ma sôli hee ? B'a mut a mmal i nyemb ? i ke ni bisu.
Yom di nyi, yo ini le, pék yon i yé mut. Jon inyu i lôôs mahoñol moñ, u nlama bana longe soñnda. U nlama tibil hoñol mam ma kôba ni kwañ i yi nseñ lingwélés. Inyu i lôôs mahoñol moñ, u nlama yi gwélél bibug bi mpam i nyo woñ le mut a nog we. Jon u nog le kidig tôl i nlôk mut. Ingéda mut a nyéñ mahol a nyôs nyuu i nson hala wee a mbégés ngeñ, a nsaa babôñôl bé, a tabé nkol maog to nkol siga to nkol i je bijek, to nkol bôda i ke ni bisu. Mut mahol a nyi semba makon. Jon u tééda le, u noñog hikwe, u nlep pa ni makoñ. Hala wee sal.
Yaônde, 05 maye sép 2008
Nkam PONDI PONDI
Inscription à :
Articles (Atom)